Teatr Telewizji TVP

Doktor Halina

Spektakl Sceny Faktu według scenariusza Grażyny Treli i Marcina Wrony wyreżyserował M. Wrona. To historia Haliny Szwarc, której działania szpiegowskie wpłynęły na wydarzenia wojenne lat 1939–1944 w Niemczech, Austrii i okupowanej Polsce.

Historia Haliny Szwarc została przedstawiona w fabularyzowanym dokumencie w reżyserii Marcina Wrony. Jego bohaterka jest skromną polską dziewczyną, której spektakularne działania szpiegowskie miały znaczący wpływ na rozwój wydarzeń wojennych 1939–1944 na terenie Niemiec, Austrii i okupowanej Polski.

Halinę Szwarc poznajemy jeszcze przed II wojną światową, gdy jako zdolna maturzystka, uczennica konserwatorium i harcerka snuje plany na przyszłość. Jednak wybuch wojny 1 września 1939 roku zmienia wszystko.

Jako 17-letnia dziewczyna Halina wstępuje do wywiadu. Na polecenie dowództwa podpisuje volkslistę i w ciągu kilku miesięcy uczy się niemieckiego, kończy niemiecką szkołę, po czym rozpoczyna działalność w wywiadzie głębokim na terenie Rzeszy: w Hamburgu, Wiedniu, Berlinie. Balansując na granicy życia i śmierci, podejmuje się kolejnych karkołomnych zadań. I tak w 1940 roku Halina Szwarc ps. „Ryszard”, a potem ps. „Jacek II”, zostaje „Niemką”.

Wyjeżdża do Rzeszy, gdzie rozpoczyna studia medyczne i pracę konspiracyjną. Pomału, spokojnie, bez zwracania na siebie uwagi, gromadzi informacje na temat wroga i przekazuje je polskiemu wywiadowi. Niemal do końca wojny jest bardzo cennym szpiegiem. Przeprowadza szereg spektakularnych akcji, między innymi ustala położenie obiektów wojskowych w Hamburgu, co niezwykle pomaga aliantom w ich zniszczeniu. Zostaje za to odznaczona przez Anglików. Dostaje się do pracy w berlińskim Archiwum Medycyny Wojskowej. Zdobyte tam informacje umożliwiały wyciąganie wniosków o rozmieszczeniu hitlerowskich oddziałów na froncie wschodnim.

W 1944 roku, gdy posługuje się fałszywą kartką żywnościową, zostaje zatrzymana i przesłuchana, ale nie powoduje to jej dekonspiracji. Wraca do domu rodzinnego. Nie na długo. Aresztowana przez gestapo i skazana na śmierć, cudem unika rozstrzelania. Tortury stosowane wobec niej przez hitlerowców, brutalne i okrutne znęcanie się fizyczne i psychiczne, nie złamały jej. Młoda kobieta nie powiedziała ani słowa. Okres wojenny przypłaciła utratą młodości i samotnością.

Po wojnie kończy medycynę i rozpoczyna pracę w Klinice Akademii Medycznej w Poznaniu. Tu jednak dopada ją PRL-owska Służba Bezpieczeństwa. Znowu spotyka ją poniżanie i bicie, tym razem przez „swoich”, stalinowskich oprawców.

 Następnie zostaje profesorem, zakłada Uniwersytet Trzeciego Wieku w Polsce. Do 1999 roku, tj. do momentu wydania przez nią wspomnień, ani najbliżsi, ani współpracownicy nie znali jej okupacyjnej przeszłości. Pozornie luźno ułożone fragmenty jej barwnych i bohaterskich losów okazują się rodzajem konfesyjnego wyznania i niezwykłym świadectwem odwagi i poświęcenia. Zadziwiająco twardy charakter, jej młodzieńcza fantazja, a także wewnętrzna godność i poszanowanie wolności czynią z niej arcyciekawą postać historyczną i pełną pasji bohaterkę.

Scenariusz Marcina Wrony i Grażyny Treli powstał na podstawie wspomnień Haliny Szwarc.

Autorzy: Grażyna Trela, Marcin Wrona (na podstawie „Wspomnień z pracy w wywiadzie antyhitlerowskim ZWZ-AK” Haliny Szwarc)
Reżyseria: Marcin Wrona
Scenografia: Marek Chowaniec
Kostiumy: Katarzyna Śródka
Mundury: Marek Dzienio
Opracowanie muzyczne: Joanna Fidos
Zdjęcia: Andrzej Ramlau PSC
Montaż: Wanda Zeman
Konsultacja historyczna: Andrzej Krzysztof Kunert

Obsada
: Joanna Kulig (Halina Szwarc), Maja Barełkowska (matka Haliny), Andrzej Franczyk (ojciec Haliny), Arkadiusz Janiczek (kapitan Janicki), Jerzy Matula (Edmund), Marcin Kalisz („Jacek”), Krzysztof Banaszyk (Zygmunt Walter-Janke), Maciej Wojdyła (Major „Emma”), Lidia Sadowa (Wanda), Roma Gąsiorowska (Zosia), Piotr Głowacki (Bawarczyk), Ewa Kaim (Pasażerka), Edward Sosna (Starszy Pan), Grzegorz Mielczarek i Dariusz Biskupski (Policjanci), Łukasz Byczek (Hans), Arkadiusz Bazak (Profesor), Michał Włodarczyk (Chłopiec), Agnieszka Judycka, Martyna Peszko, Kornelia Trawkowska, Marcin Błaszak, Bartłomiej Firlet i Mateusz Janicki (Studenci), Michał Breitenwald (Dyrektor Archiwum), Bogdan Koca (Mundurowy), Michał Czernecki (Kolega z konspiracji „brat Wandy”), Katarzyna Stanisławska (Sprzedawczyni), Miłogost Reczek (Tamm), Grzegorz Emanuel (Boottcher), Andrzej Pieczyński (Cywil), Dominika Kluźniak, Maria Mamona, Anna Moskal, Joanna Niemirska, Teresa Owczynnikow, Andżelika Piechowiak (Więźniarki), Olga Miłaszewska i Izabela Szela (Strażniczki), Marek Cichucki (Naczelnik), Andrzej Deskur (Mąż).