Teatr Telewizji TVP

Zapomniany diabeł

Oparta na ludowych klechdach sztuka czeskiego pisarza Jana Drdy. Spektakl w reżyserii Tadeusza Lisa został zrealizowany w 1985 roku.

Największą popularność przyniosły czeskiemu pisarzowi „Igraszki z diabłem” – polską prapremierę przygotował Leon Schiller w Teatrze Wojska Polskiego w Łodzi w 1948 r.. Później wystawiano tę baśń sceniczną w adaptacji lalkowej Władysław Jaremy, a inscenizację telewizyjną w 1980 r. zrealizował twórca Tadeusz Lis.

W swojej ojczyźnie – i dzięki przekładom także poza nią – Jan Drda (1915–1970) był ceniony również jako autor powieści (debiut w 1940 r. „Miasteczko na dłoni”, „Woda życia”, „Wędrówki Piotra Arcyłgarza”) i opowiadań („Milcząca barykada”, „Krasna Tortiza”) oraz książek będących owocem działalności dziennikarskiej („Listy z Norymbergi”, „Gorąca ziemia”). Osobne miejsce w spuściźnie Jana Drdy zajmują dramaty, poza słynnymi „Igraszkami…” – „Jako i my odpuszczamy”, „Magdalenka” czy „Zapomniany diabeł”, klechda obficie czerpiąca z kultury czeskiego Podgórza.

Choć zapewne nie dorównuje ona rangą literacką „Igraszkom..., ” stanowi znakomity materiał do widowiska barwnego, przesyconego humorem, fantazją, plebejską poezją i czasem dosadnym ludowym dowcipem.

Historia diabelskiej inwazji na Długie Kabaty to zabawna pochwała tężyzny fizycznej i zdrowego, chłopskiego rozsądku. Przez długie lata jedynie z tej wsi ani jedna duszyczka nie trafiła do piekła. Poczciwy, stary diabeł, któremu przydzielono ten rewir, całkowicie zaniedbał swoje obowiązki, przestał straszyć ludzi i namawiać ich do złego. Gdy czarty przegrały proces o duszę proboszcza ze wsi, władze piekielne postanowiły sprawdzić, dlaczego ludzie tam nie grzeszą i kto odpowiada za tak haniebny stan rzeczy. Ustalono, który z diabłów miał przydział do wsi, lecz kartoteka starego czarta Trepifajksela gdzieś się zawieruszyła.

Wysłano więc do Długich Kabatów najmądrzejszego z doradców Belzebuba, aby odszukał zapomnianego diabła i co rychlej nadrobił zaniedbania. Uczony wysłannik piekieł gorliwie zabrał się do dzieła, zwycięstwo mocy piekielnych już było bliskie. Oczywiście, w żadnej baśni zło nie może ostatecznie zatriumfować, więc i tu musiał nastąpić nieoczekiwany zwrot akcji.

Autor: Jan Drda
Przekład: Czesław Sojecki
Reżyseria i realizacja telewizyjna: Tadeusz Lis
Realizacja światła: Jerzy Boduch
Operator kamery: Jerzy Drużkowski, Adam Głąbiński, Andrzej Misaczek, Jan Surdel
Scenografia, kostiumy: Jerzy Boduch
Muzyka: Krzysztof Suchodolski
Dźwięk: Marian Pietrzkiewicz
Montaż elektroniczny: Stanisław Bukowski, Mieczysław Orman 


Obsada: Anna Seniuk (Plajznerka), Janusz Gajos (Trepifajksel, Maciej), Jan Peszek (Ichthuriel, Proboszcz), Anna Tomaszewska (Kowalowa), Maria Nowotarska (Młynarka), Agata Pilitowska-Lis (Hanka), Andrzej Grabowski (Kowal), Andrzej Wichrowski (Kościelny), Leszek Piskorz (Lupino), Ryszard Jasiński (Jasiek), Andrzej Balcerzak (Belzebub), Kazimierz Witkiewicz (Solfernus), Andrzej Buszewicz (Belfegor), Leszek Kubanek (Marbulius) 

Czas: 143 min 

PREMIERA 1985