Gabriela Zapolska – prawdziwe nazwisko Korwin-Piotrowska, primo voto Śnieżko, secundo voto Janowska; używała też pseudonimu Józef Maskoff. Debiutowała w 1883 roku jednoaktówką „Pierwszy bal”. Od chwili debiutu, przez całe życie towarzyszyły Zapolskiej ostre ataki ze strony krytyków, zwłaszcza tych, którzy zwalczali naturalizm jako kierunek literacki. Potępiano jej demaskatorskie utwory, „pełne nieprzyzwoitych” tematów i bezlitośnie szydzące z obłudy, głupoty, filisterstwa.

Często wiązano je ze skandalizującą biografią autorki. Zapolska bowiem jako rozwódka, aktorka i kobieta utrzymująca się z pióra łamała wszelkie konwenanse swojej epoki. Była twórczynią polskiej komedii naturalistycznej. Jako pierwsza w Polsce zainteresowała się sztuką filmową, pisząc i realizując w 1912 roku scenariusz pt. „Niebezpieczny kochanek”. Pod koniec życia utraciła wzrok. Umarła w 1921 roku zapomniana i opuszczona przez wszystkich.

Premiera „Ich czworo” odbyła się w 1907 roku w Teatrze Miejskim we Lwowie. Pomysł sztuki narodził się prawdopodobnie pod wpływem ówczesnego dyrektora tej sceny – Ludwika Hellera. Tym razem opinie krytyków były podzielone. Jedni porównywali Zapolską z Shawem i podkreślali wspaniałą technikę dramaturgiczną utworu, inni tradycyjnie odsądzali pisarkę od czci i wiary.

Zapolska zaliczała „Ich czworo” do swoich najbardziej udanych dzieł i jak tylko mogła, odpierała zarzuty prasy. W niecały miesiąc po premierze pisała do dziennikarza „Czasu”: „Ufam jednak, że Pan inaczej się będzie zapatrywał na »Ich czworo« – a głównie chodzi mi o to, aby nie widziano w tej sztuce ludzi głupich, tylko syntezę ich głupoty”.

Owa „synteza głupoty” została wpisana w tradycyjny na pozór trójkąt małżeński, rozrastający się jednak do czworokąta, a następnie wielokąta. Każda z postaci, stanowiących boki tej figury jest inaczej głupia i każda będzie ponosiła konsekwencje swojej głupoty.

W swoim spektaklu reżyser Tomasz Zygadło położył nacisk na prawdę i uniwersalizm ludzkich charakterów i zachowań.

Autor: Gabriela Zapolska
Reżyseria: Tomasz Zygadło
Reżyseria tv: Barbara Borys-Damięcka
Scenografia: Joanna Jaworska i Jerzy Rudzki

Obsada: Wojciech Pszoniak (Mąż), Anna Seniuk (Żona), Anna Dymna (Lila), Jerzy Stuhr (Fedycki), Lidia Korsakówna (Wdowa), Hanna Orsztynowicz (Panna Mania), Maria Żabczyńska (Sługa)

PREMIERA 31.01.1977