Teatr Telewizji TVP

Casanova

Półroczny pobyt Casanovy w Polsce... Sztuka Jerzego Żurka w reżyserii Macieja Wojtyszki.

Wątki zawarte w dramacie „Casanova” (1988) autor rozwinął później w powieści „Casanova, Casanova”, wydanej w 1991 r. z pięknymi rysunkami żony pisarza, Alicji Wahl. Punktem odniesienia zarówno sztuki, jak i prozy były obszerne „Pamiętniki” uwodziciela, z których niewielka część ukazała się po polsku.

„W różnych interpretacjach – zauważył pisarz – wypreparowywano z biografii Casanovy wątki skandalizujące, pomijając milczeniem dramat człowieka, który przez całe życie szuka spełnienia i znajduje go. Casanova zdobywa, bo nie może zdobyć tego, czego pragnie naprawdę. W odwiecznej walce płci jest stroną słabszą. Mit Casanovy, pogromcy kobiet, wydaje się śmieszny w konfrontacji z tym, co on sam pisał o sobie”.

W sztuce bohater jest już mężczyzną około czterdziestki, peruką przykrywa łysinę, gorsetem tuszuje niedostatki figury. Sprawia wrażenie człowieka zmęczonego życiem i uciechami, które rozsławiły jego imię aż w Rosji. Oczywiście, nie stroni od przyjemności, ale wie już, że życie jest sztuką rezygnacji i umie zrezygnować z najrozkoszniejszej przygody, gdy w grę wchodzi jego własne bezpieczeństwo.

Legendarny Wenecjanin przedstawia się jako filozof, pochłaniają go badania naukowe i propagandowe w całej Europie hodowli patata, pospolicie zwanego kartoflem. Wbrew swej woli i nie do końca świadom swojej roli Casanova zostaje uwikłany przez wysłanników carycy Katarzyny w paskudną intrygę. Ma zjawić się na dworze króla Stanisława Augusta, zaskarbić sobie łaskę i zaufanie monarchy, a następnie porwać go, co uzasadniałoby interwencję wojsk Jej Imperatorskiej Mości.

W Warszawie, stolicy bardzo dziwnego kraju, Casanova przeżywa wiele nieprzyjemnych zaskoczeń. Na szczęście spotyka przyjaciółkę z dawnych lat, aktoreczkę Binetti, która wprowadza go w kręgi dworskie i obiecuje pomoc w wystawieniu jego nowej sztuki. Jednak większym powodzeniem cieszą się szarlatańskie sztuczki, które demonstruje towarzyszący Casanovie osiłek i niemowa Wasyl, i dzięki swoim „eksperymentom naukowym” badacz magnetyzmu ludzkiego ciała trafia na dwór. Wcześniej poznaje Ksawerego Branickiego, a przypadek sprawia, że dowiaduje się o kontaktach hrabiego z rosyjskim ambasadorem i planowanej zdradzie.

W przyjacielskiej rozmowie król niedwuznacznie daje swemu gościowi do zrozumienia, że zna prawdziwy powód jego przyjazdu do Warszawy. Pozbawiony złudzeń monarcha zwierza się z trudów rządzenia ciemnym i zakochanym w swej ciemnocie narodem – jedyne, co poddani mogą mu darować, to baby, dlatego udaje hulakę, chyłkiem i cichcem prowadząc dzieło reform. Światły monarcha i człowiek Zachodu, w dodatku obaj równie czuli na wdzięki niewieście, szybko znajdują wspólny język.

Misja Casanovy zlecona przez Rosjan staje pod znakiem zapytania. Oficerowie carycy mają jednak swoje sposoby, by nakłonić ludzi do uległości. Casanova akurat wyzywa na pojedynek zdrajcę Branickiego, którego często spotykał w buduarze pięknej Lizetty. Zabicie hrabiego byłoby wodą na młyn Rosjan – jego zwolennicy niechybnie wywołają zamieszki, król będzie zmuszony poprosić sojuszników o pomoc wojskową, a oni udzielą jej natychmiast i bezpowrotnie.

czas: 85 min
scenografia: Agnieszka Zawadowska, Katarzyna Proniewska-Mazurek
muzyka: Jerzy Satanowski, Wojciech Zieliński
zdjęcia: Jacek Mierosławski
występują: Olgierd Łukaszewicz (Casanova), Bogusław Linda (Stanisław August), Danuta Stenka (Binetti), Aleksandra Konieczna (Lizetta), Janusz Michałowski (Starszy Oficer), Justyna Sieńczyłło (Lili), Andrzej Zieliński (Oficer), MarekObertyn (Hrabia Branicki), Łukasz Lewandowski (Kotuszko) oraz Magdalena Warzecha, Magdalena Gnatowska, Brygida Turowska, Natasza Sierocka, Monika Kwiatkowska, Wojciech Skibiński, Aleksander Trąbczyński, Tomasz Grochoczyński, Henryk Łapiński, Przemysław Predygier, Bogdan Misiewicz, Witold Bieliński