Zabawa w koty
Sztuka współczesnego węgierskiego dramaturga Istvana Orkeny'ego w reżyserii Marty Meszaros. Spektakl z 1983 roku.
W Polsce Istvan Orkeny (1912-79) znany jest także jako autor dramatu „Rodzina Totów”, wystawionego w warszawskim Teatrze Polskim pt. „Strażak Tot”, oraz powieści „Wystawa róż”. Po polskiej prapremierze „Zabawy w koty” (1973) w Teatrze Małym za dyrekcji Adama Hanuszkiewicza podniosły się zgodne głosy, że szkoda wielkiego talentu Ireny Eichlerówny w głównej roli na „taki sobie obrazek liryczny z humorem i łezką”. W latach 70. sztuka cieszyła się jednak znacznym powodzeniem w ojczyźnie autora i na wielu scenach europejskich, które ją wystawiały. „Ta miłosna historia trojga ludzi tylko tym różni się od innych, że jej bohaterowie mają nie naście czy dwadzieścia kilka lat, lecz wszyscy są po sześćdziesiątce” – pisał o swojej sztuce Orkeny.
Odsunięci na boczny tor, żyjący wspomnieniami zaklętymi w starych fotografiach, rozumiejący bezlitosne prawa i fizyczne uciążliwości starości, nie mogą pogodzić się z najbardziej dojmującym bólem – samotnością. Życie owdowiałej Orbanowej upływa na dokarmianiu kota sąsiadów, kłótniach z kierowniczką sklepu nabiałowego,„zabawie w koty” z mieszkającą przez ścianę Myszką, zdziwaczałą kobieciną porzuconą poprzez męża, na pisaniu listów i rozmowach telefonicznych z ukochaną siostrą Gizą, przykutą do wózka inwalidzkiego w odległym, zagranicznym sanatorium. Raz w tygodniu odwiedza ją przyjaciel z dawnych lat, niegdyś słynny śpiewak operowy, dziś żałosny korepetytor śpiewu w zespole przemysłu bawełnianego, obrzydliwy łakomczuch, grubas myślący tylko o jedzeniu. Monotonną egzystencję bohaterki odmienia jej nowa przyjaciółka, która nieoczekiwanie, z impetem wkracza w jej życie. Podstarzała, zaniedbana kobieta przeobraża się w szykowną damę, farbuje włosy, nosi eleganckie suknie i kapelusze, bywa w kawiarni i na koncertach, wreszcie wyzwala się spod przemożnego, przytłaczającego wpływu siostry. Dzięki przyjaźni z Paulą czuje, że komuś znowu na niej zależy. Odmieniona Orbanowa budzi żywe zainteresowanie Wiktora. Ich dotychczas mocno zrutynizowana znajomość nabiera nowych, romantycznych barw i rodzi nadzieje na przyszłość. Nielojalność przyjaciółki i niewierność amanta niweczą jednak marzenia o innym życiu.
Autor: Istvan Orkeny