Teatr Telewizji TVP

Mahagonny

Muzyczne przedstawienie autorstwa duetu Bertolt Brecht i Kurt Weill,w reżyserii Krzysztofa Zaleskiego. Złota Setka Teatru Telewizji.

Telewizyjna wersja głośnego spektaklu Teatru Współczesnego w Warszawie. Po premierze w czerwcu 1982 r. recenzenci jednomyślnie uznali inscenizację Krzysztofa Zaleskiego za wydarzenie artystyczne i „spektakl arcydzielny”.

W smutnej historii miasta, które miało być oazą szczęśliwości, a stało się przybytkiem rozpusty i bezprawia, Brecht zawarł bardzo krytyczne sądy o społeczeństwie i o świecie, w którym rządzi pieniądz, a ten, kto nie jest w stanie zapłacić swoich rachunków, może być skazany na śmierć. Temat, a także forma dzieła, tak bardzo swego czasu szokowały publiczność, że po każdym przedstawieniu we wszystkich niemieckich miastach wybuchały gwałtowne protesty i awantury wymagające interwencji policji.

Zalążkiem owianego aurą skandalu utworu był cykl songów napisany w 1927 r. przez Brechta i Weilla, pokazany w formie krótkiej opery kameralnej pt. „Mahagonny” na festiwalu muzyki współczesnej w Baden–Baden. Później obaj twórcy, zachęceni sukcesem „Opery na trzy grosze”, zarazem bogatsi o doświadczenia zdobyte przy tej pracy i komponowaniu opery „Happy End”, rozbudowali utwór do rozmiarów 3–aktowego dzieła operowego i wystawili w 1930 r.w Lipsku pt. „Wielkość i upadek miasta Mahagonny”. Współcześnie dzieło bywa realizowane zarówno w teatrach operowych, jak i dramatycznych (polska prapremiera odbyła się w Teatrze Wielkim w Warszawie w 1963 r.).

Twórcy spektaklu zaliczonego do „Złotej Setki Teatru TV” opracowali świetną, nowoczesną wersję musicalową – widowisko barwne, dynamiczne, pełne ekspresji, równie znakomite pod względem muzycznym i wokalnym, jak aktorskim.

Fikcyjne miasto Mahagonny wyrasta gdzieś na przecięciu dróg, z Alaski do Teksasu, do Kalifornii. Wdowa Begbick i Mojżesz od św. Trójcy, założyciele miasta planują, że nikt tu nie będzie pracował, a w kalendarzu będą tylko wolne dni, przeznaczone na rozrywki, rozkosze i radosne wydawanie pieniędzy zarobionych gdzie indziej. Miasto rozkwita. Sława Mahagonny niesie się coraz dalej, ściągają tu tłumnie prostytutki, ich alfonsi i zamożni klienci, a także ludzie rozczarowani życiem i rozgoryczeni niepowodzeniami, by zaznać spokoju i swobody. Przybywają także drwale z Alaski: Jim Mahoney, Alaska Joe, Jacob Smith i Willy Skarbonka. Wdowa Begbick serdecznie ich wita i oddaje pod opiekę chętnych dziewcząt, szczególnie podkreślając zalety Jenny Hill, która nie tylko jest piękna, ale też pięknie śpiewa. Atrakcyjną dziewczynę wybiera dla siebie Jimmy. Z czasem nawiązuje się między nimi szczególna więź, ale Jim – podobnie jak inni przyjezdni, znużeni monotonią oferowanych i rozrywek – rozważa możliwość opuszczenia Mahagonny. Nie znajduje tu już niczego, na co chciałby wydawać ciężko zarobione pieniądze, co zaspokajałoby jego oczekiwania i tęsknoty.

Nad Mahagonny zbierają się czarne chmury. Wprawdzie przewidywany kataklizm szczęśliwie omija miasto, ale nic już nie wstrzyma postępującego rozprzężenia.

Ludziom przyświeca hasło: co chcesz zrobić, po prostu zrób. I niechaj żarłok umiera z przejedzenia, osiłek, który stanął w ringu, niech ginie, a oszust – grabi bez cienia skrupułów.

Jim, który pije w barze na umór i nie ma już ani centa, zostaje aresztowany i postawiony przed sądem. Za rzekome uwiedzenie Jenny, spowodowanie śmierci przyjaciela i śpiewanie zakazanych piosenek grozi mu więzienie. Za nie zapłacone rachunki w barze krzesło elektryczne.

Autorzy: Bertold Brecht (libretto), Kurt Weill (muzyka)
Reżyseria:
Krzysztof Zaleski
Kostiumy: Irena Biegańska,
Przekład: Jacek St. Buras,
Realizacja TV: Tadeusz Lis,
Adaptacja: Jacek St.Buras, Krzysztof Zaleski,
Instrumentacja i przygotowanie muzyczne: Jerzy Satanowski,
Dekoracje: Wiesław Olko i Krzysztof Baumiller,

Obsada:
Stanisława Celińska (Jenny Hill), Krystyna Tkacz (Wdowa Begbick), Wojciech Wysocki (Jim Mahoney), Antonina Girycz, Agnieszka Kotulanka, Maria Pakulnis, Pola Raksa, Barbara Sołtysik (Dziewczęta z Mahagonny), Adam Ferency (Jacob Smith), Piotr Wyszomirski (Bill Pukawka), Wojciech Kosiński (Alaska Joe), Grzegorz Wons (Willy), Marcin Troński (Mojżesz), Jacek Bursztynowicz, Stanisław Górka, Włodzimierz Nowakowski, Jacek Sas-Uhrynowski, Krzysztof Stelmaszyk, Krzysztof Tyniec (Mężczyźni z Mahagonny)

PREMIERA 7.01.1985