Teatr Telewizji TVP

Don Carlos

Spektakl autorstwa Fryderyka Schillera w reżyserii Laco Adamika, 1995r.

Inscenizacja jednego z bardziej znanych dramatów Fryderyka Schillera (1759-1805), najwybitniejszego obok Goethego przedstawiciela niemieckiego klasycyzmu, który swymi dziełami torował drogę nowym ideom, jakie niósł romantyzm. Nad "poematem dramatycznym w pięciu aktach" pracował Schiller cztery lata -"Don Carlos"ukazał się drukiem w 1787 r., a premiera odbyła się w Mannheim w kwietniu 1788.

Tekst jest więc świadectwem dojrzewania dwudziestoparoletniego autora. "Zmieniło się we mnie wiele rzeczy i sztuka ta musiała dzielić koleje moich myśli i uczuć (...) Zrodziły się we mnie pojęcia nowe, odmienne od poprzednich; nawet Carlos stracił więc łaski, może dlatego, że wyprzedziłem go wiekiem, za to margrabia Posa zajął jego miejsce" - tłumaczył autor ewolucję dzieła od dramatu rodzinnego do wielkiego dramatu politycznego. Reżyser Laco Adamik, który już wcześniej wystawiał "Don Carlosa" w Starym Teatrze w Krakowie i w Teatrze Studio, niejednokrotnie podkreślał, że uważa ten utworów za arcydzieło europejskiej literatury. Schillerowski dramat władzy i dramat miłości to dzieło o walorach uniwersalnych, zawierające wiele istotnych prawd dotyczących idei wolności, humanizmu i znienawidzonego totalitaryzmu.

W telewizyjnej inscenizacji reżyser obsadził w roli tytułowej młodego aktora Teatru Studio, Jerzego Łazewskiego - Don Carlos jest jego pierwszą dużą rolą w Teatrze TV. Ogromną rolę w widowisku odgrywa też scenografia Barbary Kędzierskiej, podkreślająca przepych dworu hiszpańskiego, a także przepiękne, bogate kostiumy, wykonane na podstawie historycznej ikonografii. Główna intrygadramatu odwołuje się do wydarzeń autentycznych - miłości hiszpańskiego infanta do francuskiej księżniczki Elżbiety Valois, córki Katarzyny Medycejskiej, którą ojciec odebrał Don Carlosowi i uczynił "pierwszą z Hiszpanek". Uczucia pasierba i równie młodej macochy oraz tragiczna miłość księżniczki Eboli do następcy tronu tworzą podstawowy zrąb"dramatu miłości". Ale życie na dworze króla Hiszpanii to nierozerwalny splot wielkich uczuć i wielkiej polityki,namiętności i intryg.

W "dramacie władzy" czołową rolę odgrywa królewski kapelan ojciec Domingo, Wielki Inkwizytor, zbuntowany książę Alba i inni grandowie hiszpańscy, a przede wszystkim - niezłomny szermierz wolności markiz Posa i oczywiście sam Filip II. Często przedstawiany wyłącznie jako fanatyk i despota, tutaj ma w sobie wiele cech ludzkich. Dlatego tym bardziej przejmujący staje się konflikt między tyranem a orędownikami swobody myślenia, pomiędzy racją stanu utożsamianą z ideą absolutyzmu - a ideą wolności, która jedyna może zapewnić szczęście człowiekowi i ludzkości.

czas: 124 min, scenografia: Barbara Kędzierska, muzyka: Jerzy Satanowski, występują: Jan Nowicki (Filip II), Magdalena Wójcik (Królowa Elżbieta), Jerzy Łazewski (Don Carlos), Marta Konikowska(Infantka), Aleksandra Zawieruszanka (Księżna Olivarez), Agnieszka Kotulanka (Markiza Mondecar), Agnieszka Czekańska(Księżniczka Eboli), Barbara Bursztynowicz (Hrabina Fuentes), Olaf Lubaszenko (Markiz Posa), Jerzy Zelnik (Książę Alba),Henryk Machalica (Hrabia Lerma), Krzysztof Wieczorek (Książę Feria), Stanisław Sparażyński (Książę Medina-Sidonia),Andrzej Piszczatowski (De Taxis), Aleksander Bednarz (Ojciec Domingo), Michał Pawlicki (Wielki Inkwizytor), BartoszOpania (Paź Królowej), Piotr Brzeziński (Lekarz), Leszek Łotocki (Oficer), przekład: Zbigniew Krawczykowski, realizacja TV: Laco Adamik, redaktor: Maria Bardini,